OK, boomer! In zijn pamflet ‘Kolonialisme! De vloek van de geschiedenis’ laat Martin Bossenbroek zich kennen als een echte Nederlander. ‘Geen kwaad woord hierover!’

Privilege is ongrijpbaar. Als je bent opgegroeid waar jouw kenmerken als natuurlijk en normaal worden gezien, merk je daar niets van. Nooit zijn ze onderwerp van gesprek of een drempel in je leven. Jouw wereld is de maatstaf.

Nederland is ingericht voor witte, gezonde, heteroseksuele mannen. Zij worden gepamperd en krijgen alle aandacht. Uitleggen dat dat privilege is, levert onbegrip en weerstand op. Pas als een witte man in een rolstoel komt, werkloos raakt of opgenomen in de GGZ, weet hij wat het is om het kwijt te zijn. Dan is de wereld opeens anders: ongeïnteresseerd, vijandig en vol drempels en dichte deuren.

Historicus Martin Bossenbroek is zo’n witte Nederlander. En hij neemt het op voor de Nederlander die het moeilijk heeft met onze koloniale geschiedenis en slavernij. Niet met de geschiedenis per se, maar de excuses en herstelbetalingen. Die moeten zo snel mogelijk stoppen.

Joandi Hartendorp onderzocht Nederlands daderschap tijdens de Holocaust en de slavernij. Ze merkte dat wij voor alles een smoesje hebben (‘Toen was het heel normaal’) en het beeld in stand willen houden dat Nederland oké is. We praten vooral over onszelf, terwijl we de slachtoffers verantwoordelijk houden voor hun eigen ondergang.

Wij Nederlanders vinden het onverdraagbaar om onszelf als daders te zien. We weten best dat wij in het verleden de meest verschrikkelijke dingen hebben gedaan. We hadden een hoofdrol in de transatlantische slavernij, hebben landen veroverd, leeggeplunderd en de plaatselijke bevolking uitgemoord (en zijn daar heel rijk van geworden) en waren ook in de 2e WO níet oké.

Bossenbroek heeft als Nederlander een groot probleem met westers kolonialisme één grote genocide te noemen. 1e smoesje: ‘Dan ben je blind voor het feit dat kolonialisme van alle tijden en continenten is.’ Nee, zo’n negatieve kijk is kwalijk, vindt onze ‘neutrale’ historicus. 2e smoesje: ‘We staren ons blind op het aandeel van Nederland in alle ellende die er ooit geweest is, en dat leidt alleen maar tot polarisering.’ Juist.

En geen aandacht voor de slachtoffers. ‘Slavernij: dat zijn allemaal misstanden uit het verleden. Ja, je moet dat zo goed mogelijk in kaart brengen en onderkennen – maar daarna moet je eroverheen stappen.’

Wat voor witte mensen lang geleden is, is voor mensen van kleur recent en actueel. ‘Als we het hebben over tot slaaf gemaakte mensen, dan hebben we het over de oma van mijn moeder. Dat is niet heel lang geleden. Wij praten nog over haar. Zij is onderdeel van onze familiegeschiedenis,’ zei Sylvana Simons in de Kamer tegen Rutte in 2021.

Over het verleden stappen is bij uitstek een privilege dat witte mensen zich kunnen veroorloven. Mensen van kleur leven nog iedere dag met de gevolgen van ons slavernijverleden.

Martin Bossenbroek: een echte Nederlander. Zijn wereld is de maatstaf.

Foto: Marcio Skull